• «مسند قضاوت» یا «کرسی قضاوت»: دربارۀ ترجمۀ عنوان فیلم «لقمین»

امشب در جایی گزارشی از جشنوارۀ ونیز ۲۰۱۵ می‌خواندم که دیدم نویسنده عنوان فیلم L’Hermine (در انگلیسی عنوان این فیلم را تغییر داده‌اند و ترجمه کلمه به کلمه نکرده‌اند) را «ردای قاضی» ترجمه کرده است. این عنوان به صورت لفظی درست است اما معنا و دلالت استعاری آن را نمی‌رساند! چرا باید به «ردا» یا «قبا»ی قاضی اشاره کرد؟ «اقمین» (در انگلیسی: ermine)، یا «قاقُم» به فارسی، نام حیوانی است از تیرۀ راسوها که مانند سمور از پوست آن برای تزیین یقۀ لباس یا پالتو استفاده می‌کنند. از آنجا که این پوست گرانقیمت است، کسانی که از آن استفاده می‌کنند نشان می‌دهند که موقعیت و منزلت اجتماعی بالایی دارند. از همین رو، نام این حیوان و پوست آن و کسی که لباسی از پوست این حیوان می‌پوشد به یک نام نامیده می‌شوند، با این تفاوت که در معنای مجازی یا استعاری نام این حیوان یا اشاره است به «اعیان» و «اشراف» یا «مسند» و «کرسی» قضات. معنای لفظی این اصطلاح، در واقع، «ردای قضاوت» است نه «ردای قاضی»، چون قاضیان نیز در هنگام نشستن بر کرسی قضاوت قبایی آراسته به پوست همین حیوان بر تن می‌کنند که نشان دهندۀ «مقام» و «جایگاه رسمی» آنهاست. بنابراین، عنوان مفهوم این فیلم در زبان فارسی، چون ما از «ردای قضاوت» سخن نمی‌گوییم، می‌شود «مسند» یا «کرسی قضاوت»، چنانکه در ایتالیایی نیز به این حیوان ermellino می‌گویند، و معنای استعاری آن اشاره است به carica di giudice یا «مسند»، «مقام» و «کرسی» قضاوت.