• دلیری فلسفه

امروز صحبتهای استاد دینانی عزیز را درباره‌ی سهروردی می‌خواندم (به لطف پيوندی که دکتر رضا بهشتی‌معز داده بود). از تابستان، که به مناسبتی او را در انجمن فلسفه دیدم، دیگر ندیده‌امش و دلم برایش بسیار تنگ شده است. هربار که او را می‌بینم، اولین چیزی که از من می‌پرسد این است که زن گرفتم یا نه! این بار آخر، با پرسشی دیگر غافلگیرم کرد. گفت: «زن بگیر هستی!» با خنده گفتم: «اگر خوشگل و جوان و پولدار باشد، چرا نگیرم!» کمی در فکر فرو رفت و با تردید گفت: «همه‌ی اينها هست، ولی تو زن بگیر نیستی! نه، تو زن بگیر نیستی!» بر لبانش هیچ خنده‌ای نبود و آن‌قدر جدی این حرف را می‌زد که ناراحت شدم. با خودم فکر ‌کردم، انگار دیگر به من اعتماد ندارد. ناراحت بودم که برای او آدمی غیرقابل اعتماد باشم. خب، شاید من هم جدی این حرف را نمی‌زدم. شاید بیشتر کنجکاو بودم که ببینم چه کسی را می‌خواهد به من معرفی کند. و شاید او از همین ناراحت شده بود، شاید از همین که می‌دید من اصلا جدی نیستم و دارم به شوخی برگزار می‌کنم. به هر حال، همه‌ی اینها برای این بود که امشب چیزی درباره‌ی او و سلوکش بگویم.

دکتر دینانی آدم باصفا و دلیری است. در صراحت و تحقیق و علاقه به فلسفه بی‌نظیر است. در میان همتایان او ندیده‌ام کسی را که این قدر به فلسفه مخلصانه عشق بورزد و عاشق کارش باشد. آدمی که این قدر کتاب بخواند، آدمی که از آموختن باز نایستد، آدمی که شور و شوقش نمرده باشد، و هنوز با هر کتاب تازه چنان رو به رو شود که گویی هیچ چیز نخوانده است. اما به نظرم باید از برترین صفت دکتر دینانی یاد کنم: دلیری.

شاید برای برخی کارها یا افراد دلیری صفت بی‌معنایی باشد. پزشکان و مهندسان و دانشمندان فیزیک و ریاضی و دیگر علوم چه نیازی به دلیری دارند؟ یا دست کم امروز چه نیازی دارند؟ کاسبان و تاجران و بازرگانان نیز. اما به نظرم دوکس بی‌دلیری نمی‌توانند بود، چه در دیروز و چه در امروز: فيلسوفان و مجتهدان. فیلسوف اگر دلیر نباشد، جز انبانی از اندیشه‌های دیگران چیزی نخواهد بود، مجتهد نیز همین طور. چگونه کسی می‌تواند به درجه‌ی اجتهاد برسد، بی‌آنکه دلیر باشد در گفتن و ابلاغ نظرش؟ نمی‌دانم دکتر دینانی دلیری‌اش را از آموزشهایش در علوم دینی به ارث برده است يا از ممارست در اندیشه‌های فلسفی. هرچه هست دلیری او مبارک است و فرخنده. به او درود می‌فرستم و برایش شادکامی و سلامتی و فزونی عشق آرزو می‌کنم. نامش بلند و عزتش افزون و برقرار.