• دربارۀ «شاهنشاه» و «امپراتور»‏

نظریه‌ای در ترجمه می‌گوید که ملتهای فرادست و فرودست یکسان ترجمه نمی‌کنند. ‏فرادستان در ترجمه خلاق‌اند و مفاهیم و تعبیرات را مطابق با ساختارهای زبانی و فرهنگی ‏خود بیان و دگرگون می‌کنند. به عبارت دیگر، در ترجمۀ خلاق برگرداندن دوبارۀ متن ‏ترجمه‌شده به متن اصلی سخت و دشوار است، حتی برای کسی که بر هردو زبان مسلط است، ‏چون او نمی‌تواند از راه برگرداندن تحت‌اللفظی به متن اصلی برسد.‏

چیزی نوشته‌ام «دربارۀ فرادستی و فرودستی ملتها و نظریۀ ترجمه» با شرح نمونۀ ‏‏«شاهنشاه» و «امپراتور» در ترجمه. مطالب برای انتشار در بی بی سی می‌باید کوتاه باشند و ‏من هم کوتاه کردم، هرچند باز تخفیف گرفتم و بیش از میزان مقرر نوشتم. به هر حال، در ‏آینده مطلب را مشروح و مستند یا در کتابی که برای این دست مقالاتم دربارۀ زبان در نظر ‏گرفته‌ام منتشر می‌کنم، یا در همین جا می‌گذارم. ‏