• چرا فرانسوی‌ها «کراسان» می‌خورند؟

چند سال پیش وقتی برای یادگیری زبان فرانسه کتابی خودآموز در زبان فرانسه می‌خواندم، ‏نویسنده در یادداشتی دربارۀ «کوقاسان»، نان کره‌ای پفکی و هلالی‌شکل فرانسوی‌ها، نوشته ‏بود: «این نان کره‌ای پفکی و کوچک جزو ضروری صبحانۀ فرانسوی‌هاست و فرانسوی‌ها این ‏نان را هرروز صبح به یادبود شکست محاصرۀ وین در سال ۱۶۸۳ می‌خورند، یعنی هنگامی که ‏نیروهای مسیحی توانستند ترکان عثمانی را شکست دهند». تا مدتی این داستان در ذهنم نقش بسته ‏بود تا اینکه جست و جویی در اینترنت نشانم داد که این داستان افسانه است و هیچ مورخ غذایی ‏آن را باور ندارد، چرا که تاریخ پیدایش این نان کره‌ای پفکی ظاهراً به قرن‌ها قبل از این جنگ‌ها ‏و حتی شاید عهد باستان باز می‌گردد. باری، می‌توان پرسید که از میان همۀ ملل اروپایی چرا ‏فرانسوی‌ها باید بیش از دیگران و حتی بیش از اهالی وین از این خبر شادمان شوند و آن را جشن ‏بگیرند؟ گرچه «کوقاسان» اساساً نانی وینی نیز محسوب می‌شود. شاید از همین رو بوده است ‏که داستان دیگری سرچشمۀ این «هلال‌خوری» فرانسوی‌ها در بامدادان را به پیروزی آنان بر ‏امویان در سال ۷۳۲ منسوب می‌کند. به هر روی این داستان‌ها را مورخان و محققان غربی باور ‏ندارند، اما اگر غربی‌ها باور نکنند، مسلمانان که باور می‌کنند، تا جایی که بنا به گزارش‌هایی ‏شورشیان سلفی سوری در حلب خوردن «کوقاسان» را ممنوع کرده‌اند! ‏

داستان‌های تاریخی بی پایه و اساس و حتی با پایه و اساس می‌توانند کینه‌هایی را از نسلی به نسلی ‏منتقل کنند و بی‌آنکه نسل‌های کنونی دلیلی برای نفرت داشته باشند، به قربانیانی برای این کینه‌ها ‏و نفرت‌های موهوم تبدیل شوند. باز در جایی دیگر می‌خواندم که فرانسوی‌ها در قدیم وقتی ‏می‌خواستند بچه‌هایشان را از «لولو» بترسانند به آنها می‌‌گفتند که «ترک»ها می‌آیند و آنها را ‏می‌برند! این گونه داستان‌ها و تبدیل دیگری به «دشمنی» بیرحم و خطرناک ویژگی همۀ ملت‌ها ‏و به‌وِیژه در دوران‌های جنگ و ستیز بوده است: آدم نمی‌تواند کسی را که دوست دارد یا به او ‏احترام می‌گذارد بکشد، پس ابتدا او را به موجودی حیوانی یا شیطانی تبدیل می‌کند و بعد با او ‏هرچه خواست می‌کند. فوردکاپولا در‏ ابتدای فیلم «دراکولای برم استوکر» (۱۹۹۲) جنگی ‏خونین و وحشتناک را بعد از سقوط قسطنطنیه در سال ‏‏۱۴۵۳، که امروز استانبول نامیده می‌شود، و جنگهای بعدی بالکان در سال ۱۴۶۲ به تصویر می‌کشد! در اینجا نیز «هلال» است ‏که به سیخ کشیده می‌شود، جنگی که از مردی عاشق‌ مردی خون‌آشام و بیزار از دینداری ساخت. ‏اما اینها را نباید به زمان کنونی آورد. گذشتۀ همۀ ملت‌ها از جنگ‌های خونین و بیرحمانه و ستم‌ها ‏و بی‌عدالتی‌‌ها سرشار است. اگر بر روی زمین زمانی ملت بی‌آزار و بی‌گناهی هم وجود داشته است، ‏اکنون دیگر وجود ندارد.

 ‏ «دراکولای برم استوکر» (‏۱۹۹۲‏)، ساختۀ فرانسیس فوردکاپولا، آغاز فیلم