• «ترور» چیست؟ و «تروریست» کیست؟

هر کشتن یا قتلی «جنایت» نیست و هر آدم‌کشی را «آدمکش» نمی‌توان گفت! سربازان و نیروهای داوطلب جنگجو و غیرنظامی (غیرحرفه‌ای) در جنگ به آدم‌کشی دست می‌زنند و به خاطر آن مبارز و مجاهد نامیده می‌شوند، و اگر کشته شوند «شهید» گفته می‌شوند. به همین سان است کار مبارزان نهضت‌های آزادیبخش، اگر واقعا چنین باشند! بنابراین، می‌باید میان مبارزات آزادیبخش و جنگ‌های چریکی و جنگ‌های مسلحانه برضد دولت‌های خودکامه و گروه‌های صرفاً تروریستی با اهداف سیاسی صرفاً قدرت‌طلبانه یا فرقه‌ای و مذهبی تفاوت گذاشت. دولت و دولتمردان جنایتکار و ستمگری را که شهروندان هیچ راه مسالمت‌آمیزی برای تغییر و برکنار کردن‌شان ندارند و افراد با کوچکترین نافرمانی در خطر از دست دادن مال و آزادی و جان خودشان هستند چگونه باید از سر راه برداشت؟ آیا مبارزات سیاسی همواره می‌تواند بدون خشونت باشد یا بماند؟ و اگر خشونت لازم شد چه قواعدی باید داشته باشد؟ آیا «جنگ» و «ترور» و «خشونت» هم اخلاق خاص خود را دارد؟ بخشی از فلسفۀ سیاسی معاصر پاسخ به همین پرسش‌ها را بر عهده‌ دارد و مایکل والزر، فیلسوف امریکایی، یکی از مشهورترین نظریه پردازان آن است.

در میانۀ جنگ جهانی دوم، سازمان‌های اطلاعاتی انگلستان دو شهروند چک را برای اجرای «قتل» یا «ترور» ژنرال آلمانی راینهارت هایدریش به انگلستان بردند و آموزش دادند و سپس آنها را با چتر در خاک چک فرود آوردند. آنان نیز مأموریت‌شان را با موفقیت در پراگ انجام دادند. آیا آنها «تروریست» بودند؟ فیلم «مأموریت سپیده‌دم» (۱۹۷۵)، ساختۀ لوئیس گیلبرت، همین ماجرا را روایت می‌کند.