• «حق طلاق» انقلاب و حق دائمیِ «انقلاب کردن»

یکی از ویژگی‌های خطرناک انقلاب‌های ناموفق این است که راهی برای بازگشت باقی نمی‌گذارند، بدین معنا که مصادره‌کنندگان قدرت و ثروت‌های بادآوردهٔ حاصل از انقلاب‌های مردمی و خائنان به آرمان‌ها و ارزش‌هایی که زمانی مردم برایشان انقلاب کردند، اکنون در مقام ستمگران و طاغوت‌ها و غارتگران جدید خود را «انقلابی» و «پاسدار انقلاب» معرفی می‌کنند، و بسیار بیش‌تر از «نظام گذشته» هم می‌کُشند و هم «غارت» می‌کنند و هم با وقاحت تمام خود را «انقلابی» معر‌فی‌ می‌کنند و همهٔ این جنایت‌ها و خیانت‌ها را البته به نام «انقلاب» و «پاسداری» از «ارزش‌ها»ی آن انجام می‌دهند! تا جایی که مردم «پشیمان» می‌شوند و خواستار بازگشت به همان «نظام سابق» می‌شوند، چون به‌درستی می‌بینند که «بد» را با «بدتر» عوض کرده‌‌اند! اما دیگر کار از کار گذشته است و «انقلابی‌های قلابی» جنس «قلابی فروخته‌شده» را پس نمی‌گیرند و تعویض هم نمی‌کنند و در نتیجه برای رسیدن به همان وضع سابق، اگر نه بهتر، به «انقلابی دیگر» نیاز است! اما چه کسی‌ می‌خواهد دوباره چنین «قمار»ی بکند؟  

«انقلاب» چیست؟ و «انقلابی» کیست؟ کدام «انقلاب» است که به راستی «انقلاب» است و ارزش جانفشانی دارد؟ کدام «انقلاب» است که باید به بار نشیند و به بار می‌نشیند، اگر درست انجام شود؟ به این پرسش‌ها می‌باید پاسخ دهیم. اما پرسشی که اکنون فوری تر است این است: آیا «انقلاب» عقد یا بیعتی است که فقط یک بار روی می‌دهد و عقد یا ‌بیعتی است که فسخ‌ناپذیر است و مردم حق فسخ آن را ندارند؟ و اگر خواستند آن را فسخ کنند باید «ضدانقلاب» و «برانداز» و کذا و کذا نامیده شوند؟ یا «انقلاب» هم مانند هرچیز دیگر قابل فسخ است؟ ما پزشک‌مان را عوض می‌کنیم و پزشک‌مان نمی‌تواند و حق ندارد، ما را «بی‌وفا» یا «خائن» خطاب کند، یا ما آن‌قدر ساده‌لوح باشیم که با وجود درمان نادرست پزشک اصرار بورزیم که « تا جان در بدن داریم به او وفادار می‌مانیم و هرگز به پزشک دیگری مراجعه نمی‌کنیم!» در زندگی حماقتی بالاتر از این نیست که ما زندگی‌مان را به پای چیزی یا کسی بریزیم که دارد ما را نابود می‌کند!؟ چه این چیز دین یا مکتب فلسفی باشد و چه علم، یا چه شخص پزشک باشد و چه مهندس و چه همسر و چه فرزند و چه پدر یا مادر یا آموزگار و حتی خدا (چرا ادیان و مذاهب در طی تاریخ تغییر کرده‌اند؟ مردمان چرا تغییر دین می‌دهند؟) هیچ‌کس و هیچ چیز در زندگی فردی و اجتماعی ما دارای این حق نیست که «ابدی» و «تغییرناپذیر» باشد. به همین دلیل دین، فلسفه و علم و «نظام‌های سیاسی» و «دولت‌ها» نیز تغییر می‌کنند، همان‌گونه که دوستان و دشمنان و حتی عشق‌ها و علایق و عقاید و باورهایمان نیز تغییر می‌کنند و باید هم بکنند. انسان خواهان «خیر» و «هستی» است و از هرکس و هرچیز که هستی او را نابود کند بیزار و گریزان است. ما وقتی حاضریم تن به مرگ ‌دهیم که «هستی» بالاتری به دست آوریم: برای خانواده با کشور یا جهان دیگر و هرچه تصور کنیم از «وجود» خودمان مهم‌تر یا با‌ارزش تر است.

اما شگفت‌انگیز در تاریخ بشر این است که مردمان هزاران چیز را در زندگی اجتماعی خود به راحتی «تغییر» داد‌ه‌اند و می‌دهند، یا «فسخ» و «باطل» می‌کرده‌اند و می‌کنند: از همسر گرفته تا پزشک و مهندس و خیاط و آرایشگر تا دیگر صاحبان حرفه‌ها و مشاغل، اما دو چیز را نمی‌توانسته‌اند به آسانی تغییر دهند و برای تغییر آنها به «شمشیر» و «خون» نیاز بوده است: «دین و دولت». تغییر «دین» و «دولت» تا همین یکی دو قرن گذشته در اکثر جامعه‌ها ممکن نبوده است و تنها در یکی دو قرن گذشته با «انقلاب امریکا» و «انقلاب فرانسه» و «اعلامیهٔ حقوق بشر» و پدید آمدن دموکراسی‌های لیبرال ممکن شده است و هنوز هم بسیاری از جامعه‌ها از این دو حق بزرگ برای تغییر و فسخ برخوردار نیستند. بنابراین، جامعهٔ راستین انقلابی جامعه‌ای که به‌راستی در آن انقلاب شده باشد جامعه‌ای است که مردم برای تغییراین دو، «دین و دولت»، به «شمشیر» و «خون» نیاز نداشته باشند! هر جامعه‌ای که مدعی «انقلابی بودن» است باید به این پرسش پاسخ دهد که مردم کشورش تا چه اندازه در تغییر «دین» و «دولت» (نظام، چه به معنای «رژیم» و چه به معنای «سیستم». تفاوت این دو را در فرصتی دیگر خواهم گفت) آزادند؟                  
 

@fallosafahmshk