• به احترام رامين

اين چندروز در فکرم که چه چيزی بنويسم که حقی از رامين ادا کند. من البته به معنای متداول دوستی يا رفاقتی با رامين نداشته‌ام. ارتباطهای من با او محدود بوده است به چند مصاحبه‌ی مشترک (با بی بی سی و برای بی بی سی) و يکی دو سخنرانی که برنامه‌ريزش او بوده است و مرا هم بحق يا ناحق دعوت کرده است. از جهت ديدگاه و نگرشهای فکری نيز از هر حيث با او همداستانی ندارم. اما عميقاً به او احترام می‌گذارم و دوستش دارم. چرا؟ خب، شايد درست علتش را ندانم، اما وقتی می‌کوشم توجيهی برايش بيابم اينها به ذهنم می‌رسد: هر فردی در مرتبه‌ی نخست در نخستين برخورد تأثير خودش را می‌گذارد. و من همواره در برخورد با رامين احساس خوبی داشته‌ام. اينکه من او را رامين خطاب می‌کنم برای اين نيست که بخواهم نشان دهم با او صميميت زيادی دارم. نه، او خودش در خطاب کردن ديگران با نام کوچک‌شان پيشقدم است، شايد اين هم يکی از تأثيرات فرهنگ غربی در اوست، و هرکس که برخوردی با او داشته است اين را خوب می‌داند. او برای همه‌ی کسانی که او را ديده‌اند، چه دانشجو و چه همکار، «رامين» است. همين صميميت بی‌تعارف رامين گفت و گو با او را بسيار راحت می‌کند. او مثل هر آدم ديگری عقايد خودش را دارد و با شور و شوق هم از آنها دفاع می‌کند، اما هرگز نفرت‌پراکنی و دشمن‌سازی نمی‌کند. رامين، به تعبير انگليسی «جنتلمن» تمام عيار است، حتی وقتی که تی‌شرت آستين‌کوتاه و جين می‌پوشد، و من هيچ گاه از او چيزی نشنيده‌ام که زننده و ناهنجار باشد. او از مؤدب‌ترين مردهايی است که ديده‌ام. و بالاخره، رامين آدم فاضل و پرخوانی است. من نويسندگان را بسيار دوست دارم و وقتی نوشته‌ی کسی را می‌خوانم، و از او چيزی ياد می‌گيرم، و لذتی می‌برم حتماً نويسنده‌اش را دوست دارم. کلمه‌ی «روشنفکر» می‌تواند چيزهای بسياری را برای آدم تداعی کند. اما من وقتی کلمه‌ی «روشنفکر» را می‌شنوم، يکی از کسانی که چهره‌شان به ذهنم می‌آيد «رامين جهانبگلو» است. اين چندروز با خودم فکر می‌کنم، او در چه حالی است و در کجاست؟ تصور «رنج کشيدن» او آزارم می‌دهد، چون گمان نمی‌کنم او در زندگی رنج زيادی کشيده باشد. اين رنج را بيشتر می‌کند.