• زیدآبادی و مغالطهٔ «قیاس مع‌الفارق»: «رفتار آنها و رفتار ما!»

روزنامه‌نگاری یا به‌طور کلی نویسندگی را می‌توان به شاخه‌ها و انواع مختلف تقسیم کرد. اما به نظر من هر روزنامه‌نگار یا نویسنده‌ای در هر‌شاخه‌ای و موضوعی، به‌طور کلی، یکی از این سه رویکرد را به کار خودش دارد. ۱) «بی‌طرفانه». روزنامه‌نگار یا نویسندهٔ بی‌طرف و پایبند به اخلاق حرفه‌ای کسی است که گزارشی توصیفی و تا حد امکان عینی و بدون جانبداری می‌نویسد تا  «خود واقعیت‌ها» سخن بگویند؛ ۲) «جانبدارانه». روزنامه‌نگار یا نویسندهٔ «جانبدار» یا «تبلیغاتچی» (به اصطلاح متداول و تحقیرآمیز امروز: «پروپاگاندیست») کسی است که از گروهی و جریانی یا عقیده‌ای خاص جانبداری می‌کند و هدفش «مغزشویی» و «خون‌شویی» و «پول‌شویی» و «تحریف واقعیت‌ها» و دادن «اخبار نادرست» و «گمراه‌کننده» به سود سفارش‌دهندگان است، چه آن گروه «در قدرت» باشند و چه «بر قدرت»، یا برحسب منافع و عقاید خاص خودش کار می‌کند و نه «خود واقعیت‌ها»؛ ۳) «تحلیلی». روزنامه‌نگار یا نویسندهٔ «تحلیلی» یا «تحلیل‌گر»، کسی است که قادر است کلاف سردر گم وقایع پیچیده را باز کند و تآویل و تفسیری روشن و مستدل و معقول از دلایل ظهور این وقایع یا تبیینی علّی از علل آنها به دست دهد. نمونهٔ زیر که احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار نامدار، همین دیشب نوشته است می‌تواند تفاوت این سه را برای ما روشن کند. نخست متن او را بی‌کم و کاست بخوانیم:

 
رفتار آنها و رفتار ما! 

https://t.me/ahmadzeidabad/3351

 
به محض حملهٔ نظامی شبه‌نظامیان حماس علیه اهداف اسرائیلی، رهبران گروه‌های اپوزیسیون بلادرنگ اختلافات بنیادی خود را با دولت نتانیاهو فراموش کردند و خواستار حمایت قاطع از ارتش و تشکیل دولت اضطراری با حضور احزاب متبوع خود برای جنگ همه‌جانبه با حماس شدند.

 معترضان به تغییر ساختار دستگاه قضایی اسرائیل نیز بلافاصله به تظاهرات خود پایان دادند و نیروهای ذخیرهٔ ارتش را به خاتمهٔ تحریم خدمت‌شان در نیروهای نظامی فرا خواندند.

حالا این رفتار را مقایسه کنید با نیروهای سیاسی مختلف در کشور ما که بعضاً حاضرند علیه یکدیگر با شیطان هم‌پیمان شوند و حتی امنیت کشور را به نفع بیگانه به مخاطره اندازند، اما لحظه‌ای همدیگر را تحمل و با هم گفتگو نکنند!
اکنون می‌‌شاید و می‌باید از این روزنامه‌نگار نامدار بپرسیم:

 ۱) آیا «دولت حاکم» و «نظام سیاسی حاکم» بر اسرائیل با «دولت حاکم» و «نظام حاکم» بر ایران از نظر «ساختار نظام سیاسی» و «آزادی‌های سیاسی» و «اجتماعی و مدنی» و «حقوق شهروندی» و «آزادی احزاب» و «انتخابات بدون تقلب» و «بدون استصواب»  و دیگر مطالب مرتبط با کشورداری و حقوق شهروندی یکی است؟
۲) آیا «نظام حاکم» بر ایران اصلا چیزی به نام «اپوزیسیون» («مخالفان») را به قول ایشان به رسمیت می‌شناسد یا غیر از دو دستهٔ «اصول‌گرا» و «اصلاج‌طلب» (شریکان حکومت از آغاز تا امروز که گاه جا به جا شده‌اند یا رانده شده‌اند) بقیه را «برانداز» می‌نامد؟ 

 احمد زیدآبادی اگر «متخصص اسرائیل» است به ما بگوید «نتانیاهو» یا دیگر «احزاب حاکم» بر اسرائیل تا چه اندازه از شهروندان معترض یا اعضای احزاب دیگر یا روزنامه‌نگاران کشورشان را کشته یا به زندان انداخته‌اند یا شکنجه کرده‌اند، یا صف معترضان بی‌سلاح و بی‌دفاع را به گلوله بسته‌اند یا با باتوم بر فرق دخترکان مدرسه کوبیده‌اند؟ یا نظارت استصوابی برقرار کرده‌اند و از مدرسه تا دانشگاه و از مجلس تا هرجای دیگر را فقط به افراد مطیع و خاموش و نوکرصفت خود سپرده‌اند؟ به نظر او آیا «نظام سیاسی» یا دولت اسرائیل را می‌توان همچون آنچه در ایران است «رژیم» نامید؟

 احمد زیدآبادی اگر اهل «تحلیل» است به ما بگوید چرا «مخالفان ایرانی» حاضر نیستند با «حزب حاکم» یا با «نظام» همکاری کنند، دلیل یا علت آن چیست؟ این از «بدی» یا «خباثت» آنهاست؟ یا چیزی دیگری که او می‌داند و ما نمی‌دانیم؟ و اما تو ای خواننده از این «مغالطهٔ قیاس مع‌الفارق» (تعمیم ناروای شباهت‌های جزیی) زیدآبادی چه برداشت می‌کنی؟ او را از کدام دسته روزنامه‌نگاران می‌دانی؟: ۱) «بی‌طرف»، ۲) «جانبدار»، ۳) «تحلیلی»؟  

  
یکشنبه، ۱۶ مهر، ۱۴۰۲

 
@fallosafahmshk