• حرکت «قيصر»ی زيدان!

حرکت «قيصر»ی زيدان در برابر دشنام ناموسی ماتراتزی، که او قسم می‌خورد دشنامش ناموسی نبوده است، برای ما واقعه‌ای تکراری در زندگی روزانه است. کافی است صفحات حوادث روزنامه‌ها را مرور کنيم يا آمار کلانتريها را ببينيم تا پی ببريم چه ميزان از ضرب و جرحها و درگيريهای خونين شهری بر سر «متلک» گفتن به زنان و دختران و خواهران اشخاص يا ناسزاهای ناموسی است که در ميانه‌ی هر بگو مگوی ساده بر زبان می‌آيد و به پايانی خونين می‌انجامد. ماتراتزی آدم ديوانه‌ای است، البته دوست‌داشتنی هم هست، با اين همه آن قدر عاقل بوده است که ناسزاهای سياسی و دينی و ملی و نژادی ندهد. بعضيها چقدر دوست داشتند اين ناسزاها ملی و مذهبی می‌بود و آنها را آتش‌بيار جنگی فرقه‌ای و سرتا پا خونين می‌کردند. خب، دست کم امروز ديگر اين بخت را داريم که روشنفکران‌مان از اين حرکت قيصری دفاع نکنند. برای ماتراتزی ناسزا گفتن هم بخشی از زندگی روزانه است. اين ناسزاهايی را که هرروز می‌دهيم و می‌شنويم چقدر جدی می‌گيريم. هرروز آن قدر ناسزا بر زبان می‌آوريم که ديگر قبح‌شان ريخته است تا جايی که برخی اشخاص حتی در مدح هم ناسزا بر زبان می‌آورند، يا با همسر و فرزند خود هم ناسزا می‌گويند. زيدان می‌گويد او «مرد» است و نمی‌تواند اين سخنان را تحمل کند. او شايد از سخت‌ترين لگد هم برنمی‌‌آشفت. اما نتوانست بر تصوری که از «مرد»ی خود داشت غلبه کند. او قربانی «مرد» بودنش شد. او بايد از «ضعيف»ترها حمايت می‌کرد. اما آيا کار او اسلامی يا اخلاقی يا انسانی يا منصفانه بود؟ «چشم در برابر چشم» اين دست کم عدالتی است که از تورات تا قرآن و تا دوره‌ی جديد ادامه داشته است و البته به گذشت و بخشش هم همواره توصيه شده است. تناسب جرم و کيفر در خصوص ناسزا چگونه است؟ آيا «ناسزا» را جز «ناسزا» رواست؟