• جرأت «ديدن» داشته باش!

ديشب را با ديدن دو فيلم «ترسناک» به صبح رساندم. فيلم اول ساخته‌ی ژرژ فرانژو، چشمان بدون چهره (۱۹۶۰)، بود که از «سينما ۴» پخش شد و فيلم دوم ساخته‌ی ماتيو کاسوويتس، رودخانه‌های سرخ (۲۰۰۰)، بود که از شبکه‌ی ۳ پخش شد. هردو فيلم تقريباً مضمونی مشترک داشتند: زن در مقام قربانی/قاتل. و البته هفته‌ی پيش هم از «سينما ۴» فيلمی هيچکاکی از ژاک ريوت، دفاع سری (۱۹۹۸)، پخش شد که آن هم زنی قربانی/قاتل را در مرکز داستان خود داشت. به هر حال، چون هنوز در هوای دو فيلم ديشب هستم و به «نقد تفسيری/تأويلی» هم بسيار علاقه‌مندم، دوست دارم چيزی درباره‌ی اين دوفيلم بنويسم.

• cogito, ergo blog

ديروز در اينترنت جستجويی می‌کردم — و همين طور خانه به خانه کو به کو می‌رفتم تا به چند وبلاگ فلسفی انگليسی رسیدم. وبلاگهای چشمگيری بودند. نويسندگان اين وبلاگها هم از استادان فلسفه در دانشگاههای معتبر بودند و هم از دانشجويان، البته دانشجويان دوره‌ی دکتری. مباحث هم البته تخصصی. با خود گفتم در اينجا ثبت‌شان کنم شاید کسانی را به کار آيد. اين وبلاگها عبارت بودند از:

1) Philosophical Weblogs

فهرستی از وبلاگهای فلسفی در جهان انگليسی‌زبان.

2) What is it like to be a blog?

3) Fake Barn Country

4) Leiter Reports: A Group Blog

5) LogBlog

6) Adventures in Ethics and Science

7) Philosophy Talk: The Blog

8) The Ethical Werewolf

9) unpolished jade

10) Consequently. org

11) Certain Doubts

12)  Long Words Bother Me

13)  Philosophy, et cetera

• ميرزا ملکم خان و تونی بلر

چند روز پيش که سخنان تونی بلر را می‌خواندم بی‌ختيار به ياد سخنانی از ميرزا ملکم خان افتادم. تونی بلر در هشدار به ايران و سوريه گفته بود:

بايد برای سوريه و ايران کاملا روشن کنيم که يک گزينه در برابر آنها وجود دارد: به جامعه بين المللی بپيونديد و همان قواعد بازی را بپذيريد که همه ما پذيرفته‌ايم و يا با شما برخورد خواهد شد.

وی گفت که اگر اين دو کشور درصدد باشند تا، به گفته وی، هزينه تحولات سياسی در خاورميانه را سنگين‌تر کنند در خواهند يافت که اشتباه کرده‌اند.

ميرزا ملکم خان در حدود صد و پنجاه سال قبل گفته بود:

• خوشبختی در جهان

هفته‌ی پيش يکی از دوستان مقيم کانادا برايم پيوندی فرستاد به صفحه‌ای درباره‌ی نقشه‌ی جهانی خوشبختی — شما با حرکت موشواره‌تان بر روی اين نقشه می‌توانيد مقام کشورها را از حيث خوشبختی مردمانش ببينيد: دانمارک (اول)، سوئيس (دوم)، اتريش (سوم)، فنلاند (ششم)، سوئد (هفتم)، کانادا (دهم) و ايران (نود و ششم). فيلسوفان يونانی بر اين اعتقاد بودند که هر انسانی، طبعاً، آرزومند خوشبختی است و مقصود انسان از هر چيزی در اين جهان، چه مادی و چه معنوی، خواه ثروت و خواه سلامت و خواه علم و خواه فضيلت و خواه دين و خواه فلسفه، رسيدن به همين غايتی است که چيزی فراتر از آن ديگر برايش متصور نيست. اما برای آنچه زمانی «حکمت» و «دين» و «فلسفه‌ی اخلاق» بشارت‌دهنده بدان بودند و برای آن دستورهايی اخلاقی فراهم می‌کردند، امروز مقياسهايی عينی وجود دارد، گرچه هنوز احساس درونی خوشبختی به جای خود معياری اساسی است. اکنون «خوشبختی» را می‌توان اندازه گرفت و نشان داد کدام مردم خوشبخت‌ترند، با احساسی که آنان خود از خوشبختی دارند و نهادهايی که از اين خوشبختی حمايت می‌کنند و منابعی که آن را فراهم می‌کنند. مردمان کشورها را بر اساس درآمد سرانه و بهداشت و دسترسی‌شان به آموزش و تأمين اجتماعی و احساسی که خود از خوشبختی دارند (رضايت از زندگی‌شان) خوشبخت به شمار می‌آورند.       

• دکتر طبيبيان

امروز زندگينامه‌ و کارنامه‌ی دکتر طبيبيان را در شرق خواندم، استاد و مديری که در ۵۸ سالگی بازنشسته شده است و حال آنکه در دستگاههای دولتی کسانی هستند که ۷۶ سال دارند و هنوز بازنشسته نشده‌اند؟ بسيار جالب بود. از اين حيث که در اين جامعه با خادمان چگونه رفتاری می‌شود — وقتی کسی از آن گروه بود و با اين گروه نبود، يا با هيچ کدام، ديگر خونش حلال است. وقتی دادکان را با آن وضع از کار برکنار کردند می‌خواستم چيزی در اين باره بنويسم. چگونه کسی را که سالها محترم بوده و زيردستانی داشته به يک باره چنين بی‌حرمت می‌کنند و بعد خود بی‌درنگ بر جايش تکيه می‌زنند. آيا فکر نمی‌کنند روزی هم با خود آنان چنين رفتاری خواهد شد؟ و آيا چنين رفتاری پسنديده است؟ روزی يکی از همکاران چنين می‌گفت: «اينجا کشوری است که کارت را با عشق شروع می‌کنی و با نفرت از آن جدا می‌شوی، و آرزو می‌کنی که هرگز در اين کشور به دنيا نمی‌آمدی يا اگر به دنيا هم می‌آمدی، خيلی زود رخت به جای ديگر می‌کشيدی». زندگينامه‌ و کارنامه‌ی دکتر طبيبيان را بخوانيد سخنانی مستند دارد درباره‌ی اين کشور و اداره‌ی آن. خدا به ‌بچه‌های اين مردم رحم کند.