• چرا مردم «قهرمان» می‌خواهند؟

همهٔ ما از زبان برتولت برشت در نمایشنامه‌اش با عنوان «زندگی گالیله» خوانده یا شنیده‌ایم که گالیلئو/ گالیله در پاسخ به کسانی که می‌گفتند «بدبخت ملت یا سرزمینی که قهرمان ندارد!ّ»، چون گالیله (۱۵۶۴-۱۶۴۲) که یک نسل بعد از جوردانو برونو (۱۵۴۸-۱۶۰۰) زاده شده بود در برابر «ولایت کلیسا» سر تعظیم فرود آورد و سخن حقش را پس گرفت و مانند جوردانو برونو  رفتار نکرد تا «قهرمان» و «شهید» عصر جدید در برابر «شهدای» عصر قدیم کلیسا شود (هرچند دربارهٔ برونو نیز شک است که او نخواسته باشد با کلیسا مصالحه کند و خودخواسته عزم «شهادت» کرده باشد! ظاهراً طرف مقابل کوتاه نمی‌آمده است یا چیزی می‌خواسته است بیش از یک ابراز ندامت معمولی که برونو مجبور شده است تا ته خط برود! به هر حال، حفظ جان شرط عقل است و هر فیلسوفی دست کم این‌قدر عاقل هست که تا جای ممکن جانش را حفظ کند و خودش را به باد فنا ندهد!)، به آنان گفت، «بدبخت ملتی/سرزمینی که به قهرمان نیاز دارد!». نتیجه آنکه برونو ۴۲ سال عمر کرد و گالیله ۷۸ سال!  

• کی‌یرکگور و سارتر دربارهٔ «دیگری»

 از نظر کى‏‌يرکگور، ديگرى مى‏‌تواند مانعی در راه رابطه ای با خدا باشد. اين لُبّ نقد بوبر از کى‏‌يرکگور است. او اين گزارۀ اين فيلسوف دانمارکى را نقل مى‏‌کند که «هرکس بايد از سروکار داشتن با ديگران اکراه داشته باشد و اساساً فقط با خدا و با خودش سخن بگويد» و او اين را بدين معنا تأويل و تفسير مى‏‌کند که از نظر کى‏‌يرکگور براى رابطه داشتن با خدا لازم است که «فرد مجرّد»ى شد. البته در پشت سر اين تأويل سرگذشت خود کى‏‌يرکگور نهفته است. او نامزديش با رگينا اولسن را به هم زد و اين از آن رو بود که گمان مى‏‌کرد اين نامزدى با آنچه خدا به او به عنوان فردى غيرمعمولى داده در ستیز است. اما اين به‌طور دقیق همان نکته‏‌اى است که بوبر (و شايد بسيارى از خداشناسان مسيحى نيز) خواسته بودند بر سر آن با کى‏‌يرکگور به نزاع برخيزند. آيا ما با روی گرداندن از شخص ديگر با خدا رابطه مى‏‌يابيم يا به‌طور دقیق با روی کردن به ديگرى و يافتن «توى جاويد» از رهگذر امر متناهى با خدا رابطه مى‏‌يابيم؟ من خودم گمان نمى‏‌کنم  که اين انفصال انفصالى مطلق باشد يا اینکه خدا را فقط در روابط بين شخصى بتوان شناخت. اما یقیناًً يک راه پُرثمر به سوی خدا از رهگذر رابطه با اشخاص ديگر و از رهگذر درگير شدن (يا تعهد) در زندگى اجتماع بشری است. آدم بايد به هر ديدگاهى که پيوسته از جدايى از اشخاص (متناهى) ديگر به خاطر رابطه‏‌اى پندارى با خدا طرفدارى مى‏‌کند بسيار بدگمان باشد. اما اگر بخواهيم نسبت به کى‏‌يرکگور منصف باشيم بايد به ياد داشته باشيم که در آموزۀ او چيزهاى بسيار بيش ترى هست و رابطه با ديگرى به‏‌طور ايجابى باارزش تلقى مى‏‌شود و در کتابى مانند کارهای عشق به زيبايى به توصيف درمى‏‌آيد.

• بهزاد نبوی، رومانی، فروش برق و ساخت مینی‌بوس و اتوبوس

 یکی از کسانی که در نخستین سال‌های پس از انقلاب از او بسیار بدم می‌آمد بهزاد نبوی بود. دلیل آن هم دیدن یکی دو مصاحبه از او در تلویزیون بود و خنده‌های موذیانه و نیش و کنایه‌هایش به لیبرال‌ها و میانه‌روها، بازرگان و نهضت آزادی، و طرفداری‌اش از سیاست فرهنگی و صنعتی بلوک شرق و طرفداری از نظام‌های تمام‌خواه، در هنگامی که بلوک شرق هنوز انقلابی و خلقی و کعبه آمال و اسوه مرام شمرده می‌شدند. درست نمی‌دانم چه سالی بود که این مصاحبه را از تلویزیون دیدم اما احتمالا باید میان سال‌های ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۲ باشد که من خانه‌نشین بودم و دانشگاه تعطیل بود, چون بعد که به تهران آمدم تا ۱۰ سالی تلویزیون نداشتم. بحث بر سر رومانی بود و نبوی با ستایش از رومانی سخن می‌گفت که مردم برق ندارند، چون مجبورند برق‌شان را به کشورهای همسایه بفروشند تا برای مخارج جاری کشورشان پول به دست آورند و اینکه صنایع ماشین‌سازی ما باید به سمتی بروند که فقط اتوبوس و مینی‌بوس و تراکتور و کامیون تولید کنند. طرح تولید اتوبوس و تراکتور و مینی بوس معلوم است که به کجا رسیده است اما طرح فروش برق در حال اجراست. سال‌ها بعد یکی از همکلاسی‌های دانشگاه که عضو یکی از این سازمان‌های دولتی - انقلابی بود و به سفرهای خارجی دولتی می‌رفت از رومانی بسیار تعریف می‌کرد و می‌گفت در رومانی هر دختری را که بخواهی با یک شلوار جین یا یک عینک آفتابی یا حتی یک جوراب نایلون زنانه می‌توانی بکشی تو رختخواب. این قدر مردم بدبخت و فقیرند و البته شیفته کالاهای زاید غربی. در آن سال‌ها حتی صحبت از این بود که از رومانی وسایل شکنجه وارد می‌کردند، آمپول‌هایی برای اعتراف‌گیری. اما از دهن کجی روزگار، چائوشِسکو بعد از یکی از سفرهایش به ایران بود که برافتاد و اعدام شد. این آخرین سفرش پیش از رفتن به ملکوت اعلی بود. چه سال‌های سیاهی بود. لعنه الله علی القوم الظالمین و اعوانهم و انصارهم اجمعین. 

 
@fallosafahmshk

• درنگی بر یکی دو بند از ترجمهٔ «فلسفهٔ انگلیسی‌زبان: ۱۷۵۰ تا ۱۹۴۵»، ترجمهٔ یاسر خوشنویس

پنجشنبه از اتفاق تارنمای «بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی» را می‌دیدم که خبر انتشار جلد ۶ تاریخ فلسفهٔ غرب آکسفورد، به ترجمهٔ یاسر خوشنویس را در آن خواندم. خبر و معرفی کتاب را از «خبرگزاری مهر» نقل کرده بود و متعلق به همان روز بود. البته، چندماهی بود که از در دست انتشار بودن ترجمهٔ این کتاب خبر داشتم، اما این خبر شگفت‌زده‌ام کرد، چون روز یا شب قبل در جایی دیگر ندیده بودم! به تارنمای ناشر رجوع کردم خبری از انتشار آن نبود. به تارنمای «انتشارات مولی» (پخش‌کنندهٔ رسمی کتاب‌های «سمت») و صفحهٔ اینستاگرام آن رجوع کردم باز خبری نبود. چه شده بود؟ «خبرگزاری مهر» از کجا خبر نشر کتابی را داده بود که هنوز به بازار نیامده بود! خبرنگار این خبرگزاری کتاب را کجا دیده بود و چگونه به صفحات نخستین آن دست یافته بود، وقتی حتی تارنمای خود ناشر چیزی در این باره ندارد یا کتاب هنوز در بازار نیست و نیامده است؟ برایم معمایی بود!

ادامه مقاله را در فایل زیر بخوانید:

http://fallosafah.malakut.org/wp-content/uploads/2021/07/19.Khoshnevis.Skorupski.09.04.400.pdf

• فرهنگ «رضایت» در میان «سردبیران» و «ویراستاران» و «ناشران»!: «دیکتاتور» کیست؟

اگر کسی بدون «رضایت» شخصی به اموال او دست بزند یا در آنها تصرف کند «دزد» و «غاصب» است (حتی اگر آن فرد از افراد خانوادهٔ او باشد!). اگر کسی بدون «رضایت» شخصی با او بخوابد «متجاوز» است (حتی اگر آن شخص «همسر قانونی» یا «دوست» او باشد!). اما اگر کسی بدون «رضایت» نویسنده یا مترجمی در نوشتهٔ او دست ببرد کیست؟ «ویراستار» است؟ «سردبیر» است؟ «ناشر» است؟ «ممیّز وزارت ارشاد» است؟ آیا «ویراستاران» و «سردبیران» یا «ناشران» یا «ممیّزان وزارت ارشاد» «حق» دارند «بدون» اجازه و رضایت نویسنده و مترجم در نوشتهٔ او دست ببرند، از آن چیزی کم کنند یا به دلخواه خود به آن چیزی بیفزایند و آن را به نام «او» منتشر کنند؟ توجه کنید: اکنون پرسش این نیست که آیا کسانی اصلاُ حق دارند در نوشتهٔ شما دست ببرند یا نه، بلکه پرسش این است آیا حق دارند «بدون رضایت و اجازهٔ شما» و «خبر شما» در آن دست ببرند، از آن چیزی کم کنند یا به آن چیزی بیفزایند، و بعد «به نام شما» منتشر کنند؟ .....